[button-green url=”https://johanopdebeeck.be/contact/” target=”_self” position=”left”]VRAAG MEER INFO OVER LEZING OVER DIT ONDERWERP[/button-green]

[button-red url=”https://johanopdebeeck.be/contact/” target=”_self” position=”left”]VRAAG HIER EEN GESIGNEERD EXEMPLAAR[/button-red]

bron: Fnac

Lodewijk XIV, absolutist, vernieuwer en oorlogsminnaar

Moeilijk begin

Wie de jonge Louis in zijn tienerjaren van nabij meemaakte, had niet meteen het gevoel tegenover een geboren genie te staan. Slechts aan zijn goede aanleg had hij het te danken dat hij snel oppikte wat het leven hem te leren had. Dat was ook geboden. Zijn eerste aanrakingen met de politieke werkelijkheid speelden zich al af in zijn kindertijd en waren beenhard.

Chambre du Roi te Versailles

Kardinaal Mazarin

In de geheimen van verborgen machtsuitoefening en openbaar politiek theater werd hij echter ingewijd door de beste leermeester die men zich kon wensen: kardinaal Mazarin. Diens opvolgers waren niet van hetzelfde kaliber, maar bij het verscheiden van de kardinaal stond Louis al meer dan stevig in zijn schoenen. Nog voor zijn twintigste beschikte hij over politieke inzichten die bij andere bewindslieden slechts na jarenlange rijping tot uiting komen.

Absolute macht

Zijn greep naar de absolute macht was even abrupt als doortastend, even succesrijk als risicovol. Het is zonder meer een buitengewone prestatie dat de man vanuit een zwakke machtspositie in een vijandige omgeving niet alleen staande wist te blijven, maar bovendien in de loop der decennia zijn gezag op onbetwiste en totale wijze kon versterken, door de adel onder controle te krijgen en het verenigde buitenland van zich af te houden. In dat opzicht was zijn allereerste prestatie misschien wel de belangrijkste: vanuit een kansloze positie en met gevaar voor eigen leven heeft hij als piepjonge vorst de Fronde bedwongen en de machtsgreep van de adel de kop ingedrukt.

Het Frans leger trekt de Rijn over onder leiding van de Zonnekoning

Hervormingen en oorlog

Daarmee bracht hij zichzelf in een unieke positie om de hervormingen mogelijk te maken die nodig waren om tot een sterke, gecentraliseerde staat te komen. Zijn wilskracht en doorzettingsvermogen werden een rode draad in zijn loopbaan. Gedurende zijn ongewoon lange bewindsperiode werd Louis XIV verschillende malen geconfronteerd met nieuwe en zeer risicovolle strategische uitdagingen. Telkens wist hij ze het hoofd te bieden. De ene keer door zorgvuldige denkwerk, de andere na onbesuisdeuitbarstingen van zijn ongekanaliseerde dadendrang en ego. Dat laatste leidde tot enkele dwaze keuzes, waarvan nutteloze oorlogvoering allicht de voornaamste is geweest.

De regeringstafel in Versailles

Staatsgodsdienst

De Fransen hebben het helemaal aan Louis XIV te danken dat ze samen tot la France zijn uitgegroeid. Maar als vernieuwer had de Zonne- koning ook grote beperkingen. Zijn staat was wel modern in zijn beheersaspecten, administratie en organisatie, maar totaal archaïsch in moreel opzicht. Het staatsapparaat van Louis XIV diende immers niet alleen te regeren, maar ook om de geesten te knechten. Hij gebruikte zijn almacht met name om de staatsgodsdienst op te leggen aan elke Fransman en zo veel mogelijk andere Europeanen.Een ronduit negatief punt op het conto van Louis zijn inderdaad de godsdienstvervolgingen en de jacht op andersdenkenden.

De Galerie des Glaces, Versailles

Zelfopoffering

Bij dat alles dient gezegd dat de Zonnekoning nooit zijn eigen taakstelling heeft ontlopen. Decennialang stond hij dag na dag aan het roer. Geen ministerraad miste hij en slechts in de laatste jaren liet hij soms dossiers aan de kant liggen. In de wetenschap dat alle ogen in Europa op hem gevestigd waren, onderging hij zijn vele ziektes en de bijhorende behandelingen en operaties met stoïcijnse zelfbeheersing. Hij was hard voor zichzelf, waarbij hij ook hard voor de anderen was.

Versailles

En dan is er Versailles. Een plek waarvan de magische uitstraling zo intact is gebleven dat ze drie eeuwen na Louis’ dood elk jaar 7 miljoen bezoekers aanlokt. Van de relatieve voorspoed die de eerste dertig jaren van zijn bewind kenmerkten, heeft hij optimaal gebruik weten te maken om in Versailles een idee om te zetten in een bouwwerk, en van een gebouw een ideaal te maken.

Ondanks zijn wens dat de kunsten hem zouden verheerlijken en de glorie van zijn koningschap zouden benadrukken, kan tegelijkertijd niet ontkend worden dat de kunsten hier ook baat bij gehad heb- ben. Getuige het ontstaan van de vele Académies en de ontbolstering van grote talenten zoals Molière, Marais, de Lalande en natuurlijk de wanden, zolderingen en trapzalen van Versailles zelf. Elke steen spreekt er tot ons, kinderen van een andere wereld.